Οι επτά συνήθειες των ευτυχισμένων ανθρώπων
Από την Δρ. Φαίνη Κουδιγκέλη, Εκπαιδευτικό
Ευτυχία είναι η ψυχική ικανοποίηση του ανθρώπου, προερχόμενη από την εκπλήρωση των επιθυμιών και την επιτυχία των σκοπών του. Δεν υπάρχει μόνιμη ευτυχία, υπάρχουν μόνο στιγμές ευτυχίας.
Στη σύγχρονη εποχή οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ευτυχία την υλική ευμάρεια, τα υλικά αγαθά, την ανάπτυξη της τεχνολογίας, τα κοινωνικά αξιώματα, τη δόξα, ενώ άλλοι πιστεύουν πως ο πλούσιος είναι ευτυχισμένος. Έτσι, όταν αυτά χαθούν, χάνεται και η ευτυχία τους.
Ο Αριστοτέλης στα ηθικά του συγγράμματα διακρίνει την ευτυχία, η οποία μπορεί να είναι προϊόν τύχης και πρόσκαιρη, από την ευδαιμονία, η οποία συνδέεται με τη διαβίωση και τη δράση σύμφωνα με τις ηθικές αρετές και τη λογική.
Πρόσφατα έχουμε δει μια δραματική άνοδο των επιστημονικών μελετών για τη θετική ψυχολογία και την επιστήμη της ευτυχίας και της ανάγκης να ανακαλύψουμε τι κάνει τους ευτυχισμένους ανθρώπους ευτυχισμένους. Ευτυχώς, πολλές από αυτές τις μελέτες δείχνουν συγκεκριμένους τρόπους σκέψης και δράσης που μπορούν να επηρεάσουν έντονα την αίσθηση της ευτυχίας και της ειρήνης του μυαλού μας. Οι ανακαλύψεις που προκύπτουν εμπλουτίζουν τις πρακτικές συμβουλευτικής, κλινικής ψυχολογίας, ψυχιατρικής και life coaching.
Συγκεκριμένα έχει φανεί πως επτά συνήθειες διακρίνουν τους ευτυχισμένους άνθρωπους:
1. Σχέσεις
Οι άνθρωποι που έχουν μία ή περισσότερες στενές φιλίες είναι πιο ευτυχισμένοι. Δεν φαίνεται να έχει σημασία αν διαθέτουμε ένα μεγάλο δίκτυο στενών σχέσεων ή όχι. Αυτό που φαίνεται να κάνει τη διαφορά είναι αν και πόσο συχνά συνεργαζόμαστε σε δραστηριότητες και μοιραζόμαστε τα προσωπικά μας συναισθήματα με έναν φίλο ή συγγενή. Η ενεργητική εποικοδομητική απάντηση, η οποία είναι η ικανότητα να εκφράζεται πραγματικό ενδιαφέρον σε ό,τι λένε οι άνθρωποι μεταξύ τους και να ανταποκρίνονται με ενθαρρυντικούς τρόπους σε συζητήσεις και κοινωνικές επαφές, είναι ένας ισχυρός τρόπος για να εμπλουτίσουν οι άνθρωποι τις σχέσεις και να καλλιεργήσουν θετικά συναισθήματα.
2. Πράξεις καλοσύνης
Η καλλιέργεια καλοσύνης παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Τα άτομα που εθελοντικά ή έτσι απλά φροντίζουν για άλλους σε συνεπή βάση φαίνεται να είναι πιο ευτυχισμένα και λιγότερο καταθλιπτικά. Παρόλο που η "φροντίδα" μπορεί να περιλαμβάνει εθελοντισμό, ως μέρος μιας οργανωμένης ομάδας ή συλλόγου, μπορεί να είναι τόσο απλή όσο η προσέγγιση σε έναν συνάδελφο ή συμμαθητή, που κοιτάζει μοναχικά ή αγωνίζεται με ένα ζήτημα.
3. Άσκηση και σωματική ευεξία
Η τακτική άσκηση έχει συνδεθεί με τη βελτίωση της ψυχικής ευεξίας και τη μείωση της κατάθλιψης. Η επισκόπηση Cochrane (η πιο σημαντική ιατρική ανασκόπηση αυτού του είδους στον κόσμο) έχει δώσει μια ανάλυση-ορόσημο 23 μελετών σχετικά με την άσκηση και την κατάθλιψη. Ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα ήταν ότι η άσκηση είχε "μεγάλο κλινικό αντίκτυπο" στην κατάθλιψη. Πολλές μελέτες αποδεικνύουν και σήμερα την ορθότητα της αρχαίας παροιμίας, "υγιής νους σε υγιές σώμα".
4. Ροή (Flow)
Εάν συμμετέχουμε βαθιά στην προσπάθεια επίτευξης ενός στόχου ή μιας δραστηριότητας προκλητικής αλλά κατάλληλης για τις ικανότητές μας, βιώνουμε μια χαρούμενη κατάσταση που ονομάζεται "ροή". Πολλά είδη δραστηριοτήτων, όπως τα αθλήματα, οι γνώσεις και η προσωπική έκφραση μέσω κάποιας τέχνης, η ικανότητα να παίζεις ένα όργανο ή ακόμα και η διδασκαλία, μπορούν να παράγουν εμπειρίες ροής. Σύμφωνα με τον Mihaly Csikszentmihalyi, πρωτοπόρο της επιστημονικής μελέτης της ευτυχίας, η ροή είναι ένα είδος εγγενούς κινήτρου. Μας λέει, "κάνετε αυτό που κάνετε, κυρίως επειδή σας αρέσει αυτό που κάνετε. Αν μαθαίνετε μόνο για εξωτερικούς, εξωγενείς λόγους, ίσως να το ξεχάσετε μόλις δεν είστε πλέον αναγκασμένοι να θυμηθείτε τι θέλετε να κάνετε."
5. Πνευματικότητα και νόημα ζωής
Οι μελέτες δείχνουν μια στενή σχέση μεταξύ πνευματικής και θρησκευτικής πρακτικής και ευτυχίας. Η πνευματικότητα συνδέεται στενά με την ανακάλυψη μεγαλύτερης σημασίας στη ζωή μας. Όπως τονίζει ο ψυχολόγος Martin Seligman, μέσα από την ουσιαστική ζωή ανακαλύπτουμε ένα βαθύτερο είδος ευτυχίας. Βρίσκουμε νόημα στις σχέσεις με τους αγαπημένους μας, της πνευματικότητας, συμβάλλοντας σε άλλους ή απλά μέσω του γεγονότος ότι είμαστε ζωντανοί. Τελικά ο καθένας από εμάς είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία της δικής του νοηματοδότησης.
6. Δυνάμεις του χαρακτήρα και αρετές
Μελέτες από ειδικούς, όπως ο Martin Seligman, δείχνουν ότι οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι εκείνοι που έχουν ανακαλύψει τις ξεχωριστές δυνάμεις του χαρακτήρα τους (όπως η επιμονή και η κριτική σκέψη) και τις αρετές τους και τις χρησιμοποιούν για σκοπούς που είναι ανώτεροι από τους δικούς τους προσωπικούς στόχους.
7. Θετική νοοτροπία: Αισιοδοξία και ευγνωμοσύνη
Θρησκευτική ευγνωμοσύνη, αισιοδοξία και ελπίδα. Από όλους τους τομείς που μελετήθηκαν στο σχετικά νέο τομέα της θετικής ψυχολογίας, η ευγνωμοσύνη έχει πάρει ίσως την μεγαλύτερη προσοχή. Οι ευγνώμονες άνθρωποι έχουν αποδειχθεί ότι έχουν μεγαλύτερη θετικότητα και βιώνουν περισσότερα θετικά συναισθήματα, μεγαλύτερη αίσθηση του «ανήκειν» και χαμηλότερη συχνότητα κατάθλιψης και άγχους. Χωρίς ευγνωμοσύνη, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια ζωή ικανοποίησης. Όπου κι αν βρισκόμαστε στη ζωή, πάντα θα επιθυμούμε κάτι περισσότερο. Η ευγνωμοσύνη μας είναι να κάνουμε ένα βήμα πίσω στη ζωή μας και να αναγνωρίζουμε και να είμαστε ευγνώμονες για όλους τους ανθρώπους και τις καταστάσεις για τις οποίες είμαστε ευλογημένοι να βιώνουμε.
Τελικά ο καθένας από εμάς είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία της δικής του ευτυχίας. Μιας ευτυχίας γεμάτης με συστατικά που μας δίνει η αληθινή ικανοποίηση. Αλλά ακόμα και με αυτή την ικανοποίηση στη ζωή μας, είμαστε υποχρεωμένοι να βιώσουμε θλίψη και πόνο. Αυτό είναι μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Ομοίως, είμαστε υποχρεωμένοι να βιώνουμε και τεράστια χαρά και ευχαρίστηση στη ζωή μας. Η αληθινή ευτυχία δεν είναι για να παγιδευτεί σε συναισθηματικά υψηλά και χαμηλά επίπεδα ζωής. Μάλλον μας μαθαίνει, πώς να απολαύσουμε τα υψηλά με ευγνωμοσύνη και να δεχόμαστε τα χαμηλά με αυτοσυγκέντρωση και ψυχραιμία. Και να μην ξεχνάμε να μοιραζόμαστε πάντα την ευτυχία μας με κάποιον άλλο. Γιατί στο τέλος της κάθε ημέρας δημιουργούμε εμείς τη δική μας Ευτυχία ...
«Χιλιάδες κεριά μπορούν να φωτιστούν από ένα μόνο κερί, χωρίς το φως του κεριού να μειωθεί στο ελάχιστο. Η ευτυχία δεν μειώνεται ποτέ με το να μοιράζεται».
Βούδας
