Ευημερία (well-being) στο χώρο εργασίας στη βάση του μοντέλου PERMA

Βίκυ Χαραλάμπους

M.Sc, PhDc Οργανωτικής Ψυχολογίας

Η ευημερία στο χώρο εργασίας λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερη απήχηση, καθώς οι σύγχρονοι οργανισμοί προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις δυσάρεστες προκλήσεις που συνδέονται με το στρες και την επαγγελματική εξουθένωση. Σύμφωνα με μελέτες, ένας σημαντικός αριθμός εργαζομένων αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας και γενικότερα θέματα υγείας που σχετίζονται με το εργασιακό στρες και που επηρεάζουν δραματικά την παραγωγικότητα, την υγεία και την εργασιακή ικανοποίηση. Από την άλλη, επιβεβαιώνεται η σχέση μεταξύ της ευημερίας των εργαζομένων και θετικών αποτελεσμάτων, όπως υψηλότερη απόδοση στον ρόλο, παραγωγικότητα, δέσμευση, παρακίνηση, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, δημιουργικότητα, καλύτερη διαχείριση του στρες και μακροπρόθεσμη κερδοφορία. Συνεπώς, κρίνεται ζωτικής σημασίας για όλους τους εργαζόμενους να διατηρήσουν το βέλτιστο επίπεδο της ευημερίας τους. Το μοντέλο «PERMA» (Seligman, 2012) αποτελεί ένα προσιτό πλαίσιο για την προώθηση της ευημερίας στο χώρο εργασίας, το οποίο αποτελείται από τους πιο κάτω βασικούς πυλώνες.

ΘΕΤΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

Τα άτομα που βιώνουν θετικά συναισθήματα αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια και είναι πιο ανοιχτά στη μάθηση και στην αναζήτηση νέων εμπειριών. Μια εισήγηση είναι να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για βίωση θετικών συναισθημάτων, δίνοντας ταυτόχρονα έμφαση στη συχνότητα βίωσης τους, να τα προσδιορίσουμε και να τα γιορτάσουμε. Θετικά συναισθήματα μπορούν απλά να αναπτυχθούν με το να συγχαρούμε έναν συνάδελφο που πέτυχε κάτι στη δουλειά του ή με το να τον ευχαριστήσουμε με ένα μήνυμα για κάτι που μας προσέφερε. Επιπρόσθετα, με επιβραβεύσεις και αναγνώριση των επιτυχιών και γενικά με το να είμαστε θετικοί και αισιόδοξοι για το μέλλον.

ΔΕΣΜΕΥΣΗ

Η δέσμευση αναφέρεται στην ψυχολογική κατάσταση κατά την οποία το άτομο απορροφάται βαθιά στην εργασία του. Έχει να κάνει, επίσης, και με το πόσο ενδιαφέρει τους εργαζόμενους η φύση των καθηκόντων τους. Αυτή η εμπειρία εμπλοκής ή «ροής» συναντάται πολύ συχνά στην εργασία και εκδηλώνεται όταν τα άτομα αισθάνονται ενθουσιώδη και πλήρως βυθισμένα στο έργο τους. Συνήθως προκύπτει κατά τον προσδιορισμό αλλά και αξιοποίηση των δυνατών στοιχείων των εργαζομένων συνδέοντας τα με τον απώτερο σκοπό του οργανισμού. Οι οργανισμοί μπορούν να βοηθήσουν τους εργαζομένους να εντοπίσουν τα δυνατά τους σημεία μέσω αξιολογήσεων και να τροποποιήσουν τις αρμοδιότητες τους ώστε να μπορέσουν να εργαστούν στους τομείς των δυνατοτήτων τους.

ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Οι σχέσεις είναι το κλειδί για την υγεία, την ευημερία και τη μακροζωία. Η ύπαρξη θετικών σχέσεων στο χώρο εργασίας, μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερη παραγωγικότητα και αποτελεί σημαντικό δείκτη αποτελεσματικότητας για την προσέλκυση νέων ταλέντων και διατήρηση των υφισταμένων. Συνδέονται, επίσης, με αυξημένη παραγωγικότητα και καλύτερη διαχείριση του άγχους. Η διεξαγωγή ομαδικών εργασιών αποτελεί ένα από τα καλύτερα εργαλεία για την καλλιέργεια υγιών σχέσεων στην εργασία. Οι απλές πράξεις καλοσύνης, η έκφραση ευγνωμοσύνης και η προσφορά υποστήριξης σε συναδέλφους ειδικά σε δύσκολες στιγμές, μας βοηθούν να χτίσουμε ανθεκτικότητα και να είμαστε πιο ευτυχισμένοι στη δουλειά μας. Οι οργανισμοί μπορούν να διευκολύνουν τις σχέσεις των εργαζομένων ενθαρρύνοντας την κοινωνικοποίηση τους εντός και εκτός εργασίας.

ΝΟΗΜΑ

Όταν οι άνθρωποι βρίσκουν νόημα στην εργασία τους και την θεωρούν ως «κάλεσμα» τότε αισθάνονται πολύ συνδεδεμένοι με το επάγγελμα τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αίσθηση του νοήματος δεν συνδέεται με τα χρήματα αλλά με δράσεις που ευθυγραμμίζονται με τις αξίες μας, εξυπηρετεί κάτι ανώτερο πέραν του εαυτού μας και δημιουργεί το αίσθημα του ανήκειν για έναν κοινό σκοπό. Όταν ένας εργαζόμενος νιώθει ότι συνεισφέρει με το έργο του στο ευρύτερο καλό, νιώθει πληρότητα, συναίσθημα που του αναπτερώνει το ηθικό έτσι ώστε να ανταπεξέρχεται ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες και γεγονότα. Εργαζόμενοι που φαίνεται να αντιλαμβάνονται την εργασία τους ως κάλεσμα εκπλήρωσης ενός ανώτερου σκοπού, έχουν υψηλότερα επίπεδα ευημερίας, ψυχικής και σωματικής υγείας, ψυχικής ανθεκτικότητας, αυτεπάρκειας και ικανοποίησης από την εργασία. Όταν ένας οργανισμός μπορεί να δείξει με σαφήνεια στους εργαζόμενους το τελικό αποτέλεσμα των προσπαθειών τους, μπορεί να κάνει την εργασία πιο ενδιαφέρουσα και ανταποδοτική.

ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ

Η ύπαρξη στόχων αποτελεί σημαντικό μέρος της παραγωγικότητας και της ευτυχίας. Η ύπαρξη στόχων παρέχει στους εργαζόμενους μια αίσθηση σκοπού, δέσμευσης και κινήτρων. Ενώ ο καθορισμός και η επίτευξη στόχων είναι σημαντική, οι εργαζόμενοι θα πρέπει επίσης να μάθουν να απολαμβάνουν τη διαδικασία. Όταν οι στόχοι συνδέονται με προσωπικές αξίες και δυνατότητες, οι εργαζόμενοι απολαμβάνουν το ταξίδι και αποδίδουν καλύτερα. Εξίσου σημαντικό είναι το να ορίζονται συλλογικοί μετρήσιμοι στόχοι και να εκτιμάται το πώς η ατομική επιτυχία τροφοδοτεί και την επιτυχία της ομάδας.

Ακολουθώντας το μοντέλο PERMA, οι οργανισμοί μπορούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ένα αφοσιωμένο και κινητοποιημένο εργατικό δυναμικό, το οποίο συνεπάγεται έναν ευτυχισμένο και παραγωγικό χώρο εργασίας.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Achor, S. (2011). The happiness advantage: The seven principles of positive psychology that fuel success and performance at work. Random House.

Csikszentmihalyi, M., & Larson, R. (2014). Flow and the foundations of positive psychology (Vol. 10, pp. 978-94). Dordrecht: Springer.

Fredrickson, B. L. (1998). What Good Are Positive Emotions? Review of General Psychology : Journal of Division 1, of the American Psychological Association, 2(3), 300–319.

Goh, P. S., Goh, Y. W., Jeevanandam, L., Nyolczas, Z., Kun, A., Watanabe, Y., ... & Jiang, J. (2021). Be happy to be successful: a mediational model of PERMA variables. Asia Pacific Journal of Human Resources.

Kenny, N. The PERMA model: Strategies for promoting workplace flourishing.

Lyubomirsky, S., King, L., & Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success? Psychological Bulletin, 131 (6), 803-855.

Oedes et al. (2011). Towards a positive university. Journal of Positive Psychology, 6(6), 432-439.

Sahoo, F. M. (2015). Flow experience and workplace well-being. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 41(2), 189.

Seligman, M. (2012). Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-being. Atria books.

Slavin et al. 2012. PERMA: a model for institutional leadership and cultural change. Academic Medicine. 87, 1481.